Co to właściwie jest?
Zespół bolesnego miesiączkowania to występujące najczęściej w pierwszych dniach miesiączki bóle podbrzusza o charakterze skurczów. Często są one bardzo nasilone i towarzyszą im nudności, wymioty, bóle pleców czy bóle/zawroty głowy.
Bolesne miesiączkowanie może mieć różne podłoże stąd wyróżniamy dwa typy:
Pierwotny ZBM
Występujące praktycznie od początku, bądź kilka miesięcy po pierwszej miesiączce. Według różnych badań pierwotny ZBM dotyczy 40-60% populacji kobiet. Mimo, że geneza pierwotnego ZBM nie jest do końca poznana uważa się, że kluczowe znaczenie mają tu czynniki anatomiczne i hormonalne. Zauważono również związek ze zwiększonym napięciem układu współczulnego.
Kliniczne objawy pierwotnego ZBM obejmują m.in.:
- Ból pojawia się krótko po menarche (pierwszej miesiączce) (≤6 miesiecy);
- Zwykle ból trwa 48-72 godzin (często zaczyna się kilka godzin przed lub tuż po menstruacji);
- Ból ma charakter skurczowy;
- Stały ból w podbrzuszu z promieniującym bólem w okolicach odcinka lędźwiowego (tzw „ból krzyża”);
- Często w trakcie badania diagnozowane są nieprawidłowości anatomiczne w obszarze miednicy.
Wtórny ZBM
Ma przyczynę w nieprawidłowym funkcjonowaniu układu płciowego.
Szacuje się, że wtórny ZBM dotyczy 30% kobiet w wieku 30 – 45 lat. Charakterystyczne jest to, że występuje ono po kilku latach bezbolesnych miesiączek. Nie należy ignorować tego sygnału. Przyczyną wtórnego ZBM mogą być mięśniaki, polipy, endometrioza, zespół jelita drażliwego, wrodzone i nabyte wady anatomiczne i czynnościowe narządu rodnego.
Poniższe objawy mogą wskazywać na wtórne ZBM :
- Pojawienie się bólu w po 20 tym roku roku życia, gdy wcześniejsze miesiączki przebiegały bez bólu
- Silne krwawienia menstruacyjne lub nieregularne miesiączki
- Dysfunkcje miednicy
- Słaba reakcja na niesteroidowe leki przeciwzapalne i hormonalną antykoncepcję doustną
- Niepłodność
- ból współżycia
- Upławy
Hormony i ich wpływ na ból podczas miesiączki
Przez komórki endometrium produkowane są prostaglandyny (PG) i inne mediatory zapalenia, które grają bardzo ważną rolę w patofizjologii bólu w przebiegu pierwotnego bolesnego miesiączkowania.
Nadmierne uwalnianie miejscowo produkowanych PG w mięśniu macicy powoduje skurcz komórek endometrium i odcięcie dopływu krwi, co prowadzi do zapoczątkowania reakcji bólowej oraz tzw. “skurczy” w czasie miesiączki. Co więcej dowiedziono, że PG uwrażliwiają nerwy przewodzące impulsacje aferentne przyczyniając się do nasilenia bólu miesiączkowego.
Anatomiczne objawy towarzyszące ZBM:
U pacjentek z ZBM, które do nas trafiają najczęściej zauważamy następujące przyczyny:
- Macica poprzez więzadło krzyżowo-maciczne łączy się z kością krzyżową, co w czasie menstruacji może być przyczyną bólu w dolnej części kręgosłupa (co ciekawe wiele z Was skarży się na bóle tej okolicy w trakcie porodu).
- Nadzgięcie kości ogonowej (występujące “samoistnie” bądź będące wynikiem upadku na kość krzyżową). W tym przypadku cała taśma tylna naszego ciała jest napięta, co może skutkować również bólami głowy.
- Odczuwasz czasem ból w czasie owulacji? Czy kiedyś zauważyłaś, że jednocześnie towarzyszą Ci zaparcia? Te dwie rzeczy ściśle się ze sobą łączą! Przyczyny możemy się doszukać w połączeniu kątnicy z jajnikiem…
W przypadku czynników anatomicznych bolesne miesiączkowanie może ustąpić samoistnie, najczęściej po przebytym porodzie. U kobiet, które jeszcze nie rodziły, kanał szyjki macicy może być na tyle wąski, że utrudnia przepływ krwi menstruacyjnej. W trakcie porodu siłami natury następuje jego rozciągnięcie, stąd bóle miesiączkowe mogą ulec zmniejszeniu, a nawet całkiem ustąpić.
Jak możemy Ci pomóc?
Za cel stawiamy sobie poprawę jakości życia naszej pacjentki. W przypadku ZBM koncentrujemy się na terapii manualnej i pracujemy na tych partiach ciała, które są ogniskiem dolegliwości. Celem zabiegów jest: m.in:
- wyrównanie napięć w naszym ciele
- rozluźnianie jelita grubego
- rozluźnianie mięśni przyczepiających się do kości ogonowej
- praca na układzie współczulnym
Jeśli w trakcie wywiadu stwierdzimy nie tylko anatomiczne przyczyny ZBM skierujemy Cię do ginekologa, w celu wyeliminowania innych chorób, o których wspomnieliśmy we wcześniejszej części.
Nie należy też zapominać o prewencji w przypadku ZBM, a obejmuje ona:
- Dieta lekkostrawna
- Zaprzestanie palenia
- Aktywny tryb życia i ćwiczenia (szczególnie polecamy: Pilates, nordic walking, lekkie formy ruchu
Autor: Monika Bartnik