Przyczyny
Najczęstszą przyczyną bólu kręgosłupa w ciąży jest dysfunkcja stawów krzyżowo-biodrowych. Dlaczego i co to oznacza? Otóż w ciąży przechodzimy burzę hormonalną, która nie tylko ma wpływ na nasz stan emocjonalny, ale także fizyczny.
Jednym ze składników tego hormonalnego koktajlu jest relaksyna. To właśnie ona przygotowuje ciało kobiety do porodu. Relaksyna wpływa na rozluźnianie więzadeł, które stabilizują miednicę i kręgosłup. W czasie porodu poszerza to drogę rodną dla dziecka. W ciąży, kiedy więzadła są rozluźnione pod wpływem relaksyny, a mięśnie są słabe i niewydolne, mogą wystąpić mikroprzesunięcia w obrębie tych stawów. To właśnie one powodują ból.
Co to są stawy krzyżowo-biodrowe?
Stawy krzyżowo-biodrowe to połączenie miednicy i kręgosłupa, które stabilizowane są przez liczne więzadła. (Dla ciekawych anatomii są to: więzadła krzyżowo-biodrowe międzykostne, krzyżowo-biodrowe brzuszne oraz więzadła krzyżowo-biodrowe grzbietowe, pośrednio także więzadła krzyżowo-kolcowe, krzyżowo-guzowe oraz biodrowo-lędźwiowe.) Poza tym stabilizację tułowia zapewniają mięśnie głębokie. W ich skład wchodzą mięśnie dna miednicy, mięsień poprzeczny brzucha, wielodzielny oraz przepona. Działają one jak naturalny gorset.
Istotny wpływ na stabilizację miednicy mają również mięśnie brzucha i mięśnie pośladkowe:
- pośladkowy średni i mały, które odgrywają główną rolę w stabilizowaniu miednicy podczas stania i chodu,
- pośladkowy wielki, wpływa na stawy krzyżowo-biodrowe poprzez bezpośredni przyczep na powięzi piersiowo-lędźwiowej, części powierzchni pośladkowej talerza kości biodrowej, więzadła krzyżowo-guzowego oraz bocznego brzegu kości krzyżowej i guzicznej.
Objawy
Słabe i niewydolne mięśnie w połączeniu z rozluźnieniem więzadeł powodują pojawienie się bólu w dolnej części pleców. Dolegliwości mogą wystąpić po jednej lub obu stronach kręgosłupa. Ból może pojawić się miejscowo lub promieniować do kończyny dolnej, ale nie dalej niż do kolana! To ważna obserwacja przy stawianiu diagnozy, bo w wyniku rwy kulszowej lub zespołu mięśnia gruszkowatego ból może dawać objawy aż do stopy.
Dolegliwości z niestabilnych stawów krzyżowo-biodrowych pojawiają się najczęściej w czasie długiego chodzenia, stania, leżenia na twardym podłożu.
Dodatkowo przed pojawieniem się bólu nie było istotnego zdarzenia, takiego jak dźwignięcie ciężkiego przedmiotu, po którym był problem z powrotem do pozycji wyprostowanej. Jeśli kobieta jeszcze przed ciążą nie miała zdiagnozowanej rwy kulszowej, istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo, by miała ją w ciąży.
Ból stawów krzyżowo-biodrowych może przypominać rwę kulszową lub zespół mięśnia gruszkowatego, jednak bóle te mają zupełnie inną etiologię. O tym dowiadujemy się w trakcie obszernego wywiadu. Testy diagnostyczne są jedynie potwierdzeniem wstępnie postawionej diagnozy.
Mimo tego, iż trzy różne zaburzenia mogą dawać bardzo podobny objaw – promieniujący ból, np. do pośladka, to przyczyny tych dolegliwości są różne, a co za tym idzie sposób leczenia jest odmienny.
Leczenie – jak pomagamy?
- dobieramy indywidualnie ćwiczenia, aby złagodzić dolegliwości bólowe i wzmocnić osłabione struktury
- korygujemy Twoją postawę i czynności dnia codziennego, aby były jak najkorzystniejsze dla Twojego kręgosłupa
- pracujemy technikami terapii manualnej, aby rozluźnić przykurczone i zbyt obciążone struktury
- dobieramy aktywność odpowiednią do etapu ciąży i Twoich dolegliwości
Bibliografia
- Pelvic pain during pregnancy is associated with asymmetric laxity of the sacroiliac joints, Damen L, Buyruk HM, Güler-Uysal F, Lotgering FK, Snijders CJ, Stam HJ, 2001
- Sacroiliac Joint Pain in Pregnancy: A Case Report, Vincent R, Blackburn J, Wienecke G, Bautista A, 2019
- Anatomia Człowieka, Adam Bochenek, Michał Reicher
- Atlas anatomii człowieka- Frank H. Netter
- Pregnancy-related low back pain, P Katonis, A Kampouroglou, A Aggelopoulos, K Kakavelakis, S Lykoudis, A Makrigiannakis, K Alpantaki, 2011
- Pregnancy and low back pain, Jennifer Sabino and Jonathan N. Grauer, 2008
Autor: Joanna Wawdejuk